فرمول محاسبه حجم مخزن آب + ماشین‌حساب آنلاین حجم مخزن(رایگان)

در حوزه‌ی مهندسی، طراحی و تأسیسات، آگاهی از حجم دقیق مخزن آب یکی از پایه‌ای‌ترین مراحل برای انتخاب صحیح ظرفیت، طراحی اصولی و بهره‌برداری بهینه محسوب می‌شود. با این حال، محاسبه حجم واقعی به‌ویژه برای مخازن با اشکال هندسی مختلف (افقی، عمودی، مکعبی، کروی یا بیضوی)، می‌تواند فرآیندی پیچیده، زمان‌بر و مستعد خطا باشد.

در چنین شرایطی، استفاده از ابزار محاسبه‌گر آنلاین حجم مخزن آب یک راه‌حل سریع، دقیق و کاربردی است. این ابزار تنها با دریافت چند عدد ساده (طول، عرض، ارتفاع یا قطر)، در کسری از ثانیه حجم واقعی قابل ذخیره‌سازی را محاسبه کرده و نتیجه را به واحد لیتر یا مترمکعب نمایش می‌دهد.

با کمک این ابزار آنلاین، دیگر نیازی به انجام محاسبات دستی، فرمول‌های پیچیده یا تخمین‌های تقریبی نیست. کافیست نوع مخزن (استوانه‌ای افقی یا عمودی، مکعبی و...) را انتخاب کرده و ابعاد را وارد کنید تا به‌صورت دقیق، حجم کل و حتی حجم پرشده مخزن را به دست آورید.

اگر می‌خواهید سریع، دقیق و بدون دردسر حجم مخزن آب خود را محاسبه کنید، همین حالا روی لینک زیر کلیک کنید و از این محاسبه‌گر هوشمند و رایگان استفاده کنید.

برای محاسبه حجم هر مخزن، لازم است از فرمول‌های هندسی اختصاصی متناسب با شکل آن استفاده شود. روش محاسبه حجم برای یک مخزن مکعبی یا کتابی با یک مخزن استوانه‌ای (افقی یا عمودی) یا مخزن کروی و بیضوی کاملاً متفاوت است. پس از انجام محاسبات، نتایج معمولاً به واحد لیتر یا مترمکعب تبدیل می‌شوند تا بتوان آن را با ظرفیت‌های استاندارد بازار تطبیق داد.

برای سهولت و دقت بیشتر، در ابتدای این مقاله یک محاسبه‌گر آنلاین حجم مخزن قرار داده‌ایم. کافی‌ست نوع مخزن مورد نظر خود را انتخاب کرده و ابعاد آن (طول، عرض، ارتفاع یا قطر) را وارد کنید تا در چند ثانیه، حجم کل و حتی میزان پرشدگی فعلی به‌صورت دقیق و خودکار محاسبه شود. این ابزار برای مهندسین، کشاورزان، تأسیسات‌کارها و حتی کاربران خانگی یک راه‌حل ساده، سریع و حرفه‌ای است.

محاسبه‌ی دقیق حجم مخزن، یکی از گام‌های اساسی پیش از خرید یا بهره‌برداری از هر نوع مخزن آب، گازوئیل یا مایعات شیمیایی است. این کار نه‌تنها به انتخاب درست کمک می‌کند، بلکه در مدیریت منابع، جلوگیری از هدررفت و استفاده های کاربردی نیز نقش مهمی دارد. اگر حجم مخزن متناسب با نیاز واقعی انتخاب نشود، ممکن است با مشکلاتی مانند کمبود حجم در زمان‌های اوج مصرف یا سرریز شدن و اتلاف مایع روبه‌رو شوید.پس افزایش حجم مخزن آب موضوعی مهم است.
اگر محاسبه درستی برای انتخاب حجم مخزن انجام داده باشید برای یک ساختمان 4 طبقه از مخزن 1000 لیتری افقی یا مخزن 1500لیتری افقی استفاده خواهید کرد.

مزایای اطلاع از حجم واقعی مخزن

• انتخاب دقیق ظرفیت مخزن متناسب با نوع کاربری (خانگی، کشاورزی یا صنعتی)

• جلوگیری از سرریز یا کمبود حجم مایعات در زمان استفاده

• مدیریت مصرف آب و انرژی به شکل برنامه‌ریزی‌شده و اقتصادی

• افزایش بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع در فرایندهای تولیدی و خدماتی

انواع ظرفیت در مخازن آب و مایعات

برای درک درست از میزان واقعی ذخیره‌سازی، باید بدانید هر مخزن معمولاً دارای سه نوع ظرفیت متفاوت است:

1. ظرفیت اسمی (ظرفیت تئوری)
   حجمی است که تولیدکننده اعلام می‌کند و معادل پر شدن کامل مخزن تا لبه‌ی بالایی است. این مقدار اغلب برای معرفی محصول استفاده می‌شود، اما لزوماً قابل استفاده‌ی کامل نیست.

2. ظرفیت واقعی
   مقدار آبی که واقعاً داخل مخزن جا می‌گیرد، با در نظر گرفتن ضخامت بدنه، انحناها و فضای خالی بالای فلوتر (شناور). این مقدار معمولاً کمی کمتر از ظرفیت اسمی است.

3. ظرفیت قابل استفاده
   حجمی است که در عمل می‌توان برداشت کرد. چون همیشه بخشی از آب بالای فلوتر و پایین محل اتصال خروجی غیرقابل استفاده است و در سیستم باقی می‌ماند.

تعیین حجم مناسب مخزن بر اساس تعداد طبقات ساختمان

برای ساختمان‌ها، به‌ویژه ساختمان‌های چندطبقه، محاسبه‌ی دقیق حجم مورد نیاز اهمیت دوچندان دارد. ابتدا باید میزان مصرف آب هر واحد یا طبقه برآورد شود. معمولاً برای هر نفر بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ لیتر در روز در نظر گرفته می‌شود. سپس با توجه به تعداد واحدها و طبقات، حجم کل مورد نیاز محاسبه می‌شود.

در ساختمان‌های بالای ۳ طبقه، لازم است ظرفیت مخزن طوری انتخاب شود که در ساعات اوج مصرف، فشار ساختمان و حجم کافی برای طبقات بالا تأمین گردد. همچنین توصیه می‌شود برای ۱ تا ۲ روز ذخیره اضطراری در نظر گرفته شود و در صورت نیاز، از پمپ آب یا مخازن تحت فشار استفاده شود تا توزیع آب به‌صورت یکنواخت و مطمئن انجام گیرد.

 در نتیجه، محاسبه حجم مخزن تنها یک عملیات ریاضی ساده نیست؛ بلکه گامی کلیدی در بهینه‌سازی مصرف، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری سیستم‌های آبرسانی و ذخیره‌سازی خانگی و کشاورزی به شمار می‌رود.

فرمول محاسبه حجم مخزن بر اساس شکل هندسی

برای محاسبه‌ی دقیق حجم مخازن، لازم است متناسب با شکل هندسی مخزن از فرمول درست استفاده کنید. یکی از رایج‌ترین انواع مخازن، مخزن مستطیلی (کتابی) است که محاسبه حجم آن ساده و مستقیم انجام می‌شود:

۱. محاسبه حجم مخزن مستطیلی

فرمول اصلی:

$$V=L\times W\times H$$

توضیح متغیرها:

• $L$ = طول (cm)

• $W$ = عرض (cm)

• $H$ = ارتفاع (cm)

• $V$ = حجم بر حسب سانتی‌متر مکعب (cm³) → برای تبدیل به لیتر، حجم را بر ۱۰۰۰ تقسیم کنید.

مثال محاسبه:

• طول = 179 cm

• عرض = 96 cm

• ارتفاع = 78 cm

V=179×96×78=1,340,352  cm3V = 179 \times 96 \times 78 = 1{,}340{,}352 \; \text{cm}^3V=179×96×78=1,340,352cm3 $$V÷1000\approx 1,340\text{لیتر}$$

✅ نتیجه: حجم این مخزن مستطیلی حدود ۱۳۴۰ لیتر است.
این روش دقیق‌ترین و سریع‌ترین راه برای محاسبه حجم مخازن مکعبی یا کتابی محسوب می‌شود.

۲. محاسبه حجم مخزن استوانه‌ای عمودی

برای مخازن استوانه‌ای عمودی (که معمولاً در ساختمان‌ها، صنایع و کشاورزی کاربرد زیادی دارند)، از فرمول حجم استوانه استفاده می‌شود. این نوع محاسبه زمانی کاربرد دارد که مخزن به‌صورت ایستاده روی زمین قرار گرفته باشد.

فرمول محاسبه:

V=π×r2×HV = \pi \times r^2 \times HV=π×r2×H

توضیح متغیرها:

• $r$ = شعاع قاعده (cm)

• $H$ = ارتفاع (cm)

• $V$ = حجم (cm³) → برای تبدیل به لیتر، حجم را بر ۱۰۰۰ تقسیم کنید.

مثال محاسبه:

• قطر = 100 cm → شعاع $r=50$ cm

• ارتفاع = 200 cm

$$V=3.14\times 50\times 50\times 200$$ V=1,570,000  cm3V = 1{,}570{,}000 \; \text{cm}^3V=1,570,000cm3 $$V÷1000\approx 1,570\text{لیتر}$$

✅ نتیجه: حجم این مخزن استوانه‌ای عمودی حدود ۱٬۵۷۰ لیتر است.
این روش برای محاسبه حجم دقیق مخازن ایستاده پلی‌اتیلنی یا فلزی کاملاً کاربردی و استاندارد است اگر محاسبه دقیقی انجام داده باشید 
برای ساختمان 6 الی 8 واحد از مخزن آب 4000 لیتری عمودی یا مخزن آب 3000 لیتری عمودی استفاده خواهید کرد.

۳. محاسبه حجم مخزن استوانه‌ای افقی (تانکر خوابیده)

مخازن استوانه‌ای افقی معمولاً به‌صورت خوابیده روی پایه نصب می‌شوند و کاربرد زیادی در ذخیره‌سازی آب، گازوئیل و مایعات صنعتی دارند. برای محاسبه حجم این نوع مخازن، از همان فرمول حجم استوانه استفاده می‌شود؛ با این تفاوت که در صورت پر نشدن کامل مخزن، باید از فرمول پیشرفته‌تری استفاده کرد تا حجم مایع پر شده نیز به‌دقت محاسبه شود.

فرمول حجم کامل مخزن افقی:

V=π×r2×LV = \pi \times r^2 \times LV=π×r2×L

توضیح متغیرها:

• $r$ یا $R$ = شعاع قاعده (cm)

• $L$ = طول استوانه (cm)

• $h$ = عمق یا ارتفاع پرشدگی مایع (cm) → در حالت حجم کامل برابر با $2r$ است.

مثال حجم کامل:

• شعاع $r=50$ cm

• طول $L=200$ cm

$$V=3.14\times 50\times 50\times 200$$ V=1,570,000  cm3V = 1{,}570{,}000 \; \text{cm}^3V=1,570,000cm3 $$V÷1000\approx 1,570\text{لیتر}$$

✅ نتیجه: حجم کامل این مخزن استوانه‌ای افقی حدود ۱٬۵۷۰ لیتر است.

نکته مهم:

در بسیاری از موارد، مخزن افقی به‌طور کامل پر نمی‌شود. برای محاسبه حجم پرشده در ارتفاع مشخص، باید از فرمول حجم قطاع دایره‌ای استفاده کرد:

Vپرشده=L×[r2cos⁡−1(r−hr)−(r−h)2rh−h2]V_{\text{پرشده}} = L \times \left[r^2 \cos^{-1}\left(\frac{r - h}{r}\right) - (r - h)\sqrt{2rh - h^2}\right]Vپرشده​=L×[r2cos−1(rr−h​)−(r−h)2rh−h2​]

این فرمول دقیقاً همان چیزی است که در محاسبه‌گرهای آنلاین حرفه‌ای به کار می‌رود تا بتوان حجم واقعی مایع را در هر سطح پرشدگی مشخص محاسبه کرد.

۴. محاسبه حجم مخزن استوانه‌ای عمودی (تانکر ایستاده)

مخازن استوانه‌ای عمودی یا ایستاده یکی از رایج‌ترین انواع مخازن برای استفاده در ساختمان‌ها، کارگاه‌ها، صنایع و باغ‌ها هستند. این مخازن به‌دلیل اشغال فضای کم در سطح و ارتفاع مناسب، گزینه‌ای ایده‌آل برای ذخیره آب و مایعات محسوب می‌شوند. برای محاسبه حجم این نوع مخازن، از فرمول حجم استوانه استفاده می‌شود:

فرمول محاسبه:

V=π×r2×HV = \pi \times r^2 \times HV=π×r2×H

توضیح متغیرها:

• $r$ = شعاع قاعده (cm)

• $H$ = ارتفاع (cm)

• $V$ = حجم (cm³) → تقسیم بر ۱۰۰۰ برای تبدیل به لیتر

مثال محاسبه:

• $r=30$ cm

• $H=90$ cm

$$V=3.14\times 30\times 30\times 90$$ V=254,340  cm3V = 254{,}340 \; \text{cm}^3V=254,340cm3 $$V÷1000\approx 254\text{لیتر}$$

✅ نتیجه: حجم این مخزن استوانه‌ای عمودی حدود ۲۵۴ لیتر است.

نکته: در صورتی که مخزن به‌طور کامل پر نشود، می‌توان با جایگذاری ارتفاع واقعی سطح آب به‌جای $H$ در همان فرمول، حجم پرشده را به‌دقت محاسبه کرد.

عوامل مؤثر در محاسبه حجم مخزن آب

در گذشته، مخازن به شکل امروزی تولید نمی‌شدند؛ بلکه به‌صورت دستی و سفارشی توسط تانکرسازها از جنس فلز، گالوانیزه یا بتن ساخته می‌شدند. به همین دلیل، محاسبه دقیق حجم در زمان ساخت اهمیت بسیار بالایی داشت تا ظرفیت مورد نیاز به‌درستی تأمین شود.

اما امروزه با رواج تولید مخازن پلی‌اتیلنی استاندارد، این فرایند بسیار ساده‌تر شده است. مخازن پلی‌اتیلنی دارای قالب‌های دقیق و ظرفیت‌های مشخص هستند و در شکل‌ها و ابعاد بسیار متنوع (افقی، عمودی، مکعبی، زیرپله‌ای و…) تولید می‌شوند؛ به همین دلیل نیازی به محاسبات پیچیده هنگام خرید مانند گذشته وجود ندارد. از طرفی، طبق قوانین نظام مهندسی کشور، تعبیه مخزن ذخیره آب در ساختمان‌ها الزامی است و این موضوع اهمیت محاسبه‌ی دقیق را دوچندان می‌کند.

برای انتخاب و تعیین حجم مناسب مخزن، باید چند عامل کلیدی را مد نظر قرار داد ?

---

۱. تعداد مصرف‌کنندگان

هرچه تعداد ساکنین یا واحدهای ساختمان بیشتر باشد، ظرفیت مخزن نیز باید بیشتر انتخاب شود تا در زمان‌های اوج مصرف، فشار و حجم آب کافی تأمین گردد.

---

۲. میزان مصرف روزانه

در ساختمان‌های مسکونی معمولاً بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ لیتر آب برای هر نفر در شبانه‌روز در نظر گرفته می‌شود. در کاربری‌های صنعتی، کشاورزی یا دامداری، این عدد بسته به نوع فعالیت می‌تواند چند برابر باشد.

---

۳. روزهای ذخیره‌سازی

برای اطمینان از تأمین آب در شرایط اضطراری (قطع آب، افت فشار یا تعمیرات)، معمولاً ظرفیت ۱ تا ۳ روز مصرف روزانه محاسبه و به حجم مخزن اضافه می‌شود.

---

۴. نوع کاربری ساختمان

نوع کاربری نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب حجم مخزن دارد:

• واحدهای مسکونی معمولاً حجم متوسط نیاز دارند.

• ساختمان‌های صنعتی و تجاری به دلیل مصارف بالا، به ظرفیت‌های بزرگ‌تر نیازمندند.

• دامداری‌ها، گلخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی معمولاً از مخازن حجیم برای آبیاری و تغذیه استفاده می‌کنند.

---

۵. فضای نصب و شکل مخزن

محل نصب مخزن گاهی نوع و شکل مخزن را تعیین می‌کند. برای مثال، در فضاهای باریک یا زیرپله‌ای، مخازن کتابی یا زیرپله‌ای انتخاب می‌شوند؛ در پشت‌بام‌ها، معمولاً مخازن عمودی به دلیل اشغال سطح کمتر مناسب‌ترند.

---

۶. کیفیت و فشار آب شهری

در مناطقی که قطعی آب یا افت فشار مکرر دارند، باید حجم مخزن را بزرگ‌تر از حد معمول در نظر گرفت تا در زمان اختلال در شبکه، نیاز مصرف‌کنندگان تأمین شود.

---

۷. ذخیره اضطراری و آتش‌نشانی

در ساختمان‌های بزرگ، برج‌ها، بیمارستان‌ها یا مجموعه‌های حساس، حجم مخزن باید با در نظر گرفتن نیازهای اضطراری و آتش‌نشانی تعیین شود. گاهی این مقدار به‌طور قابل‌توجهی از مصرف روزانه بیشتر است.

---

✅ در مجموع، محاسبه‌ی حجم مناسب مخزن آب ترکیبی از نیاز مصرفی، شرایط محلی، نوع کاربری و فضای موجود است. یک انتخاب دقیق باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها، بهبود عملکرد سیستم آبرسانی و افزایش اطمینان در شرایط بحرانی خواهد شد.

نرم‌افزارها و ابزارهای آنلاین محاسبه حجم مخزن آب

علاوه بر استفاده از فرمول‌های هندسی، یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها برای تعیین ظرفیت واقعی مخازن، استفاده از محاسبه‌گرهای آنلاین حجم مخزن آب است. این ابزارها با دریافت چند مقدار ساده (طول، عرض، ارتفاع، قطر و…) می‌توانند حجم کل و حتی حجم پرشده در سطح مشخص را به‌صورت خودکار و بسیار دقیق محاسبه کنند.

در ادامه ۵ مورد از بهترین نرم‌افزارها و ابزارهای آنلاین محاسبه استاندارد مخزن را به شما معرفی می‌کنیم ?

---

1️⃣ Tank Volume Calculator

ابزاری ساده و کاربردی برای محاسبه حجم متداول‌ترین اشکال مخازن مانند استوانه‌ای افقی و عمودی، مکعبی، کروی و بیضوی. کافیست نوع مخزن را انتخاب کرده و ابعاد را وارد کنید تا حجم به لیتر یا مترمکعب نمایش داده شود.

---

2️⃣ Calculator Shop

این نرم‌افزار امکان محاسبه حجم مفید (قابل استفاده) مخازن را فراهم می‌کند. با وارد کردن ارتفاع پرشدگی می‌توانید حجم مایع موجود را در هر لحظه تخمین بزنید.

---

3️⃣ Water Tank Size Calculator

یک ابزار دقیق برای محاسبه انواع ظرفیت مخازن ذخیره آب در ساختمان‌های مسکونی، کشاورزی و صنعتی. این نرم‌افزار به شما کمک می‌کند بر اساس مصرف روزانه و تعداد کاربران، ظرفیت مناسب را نیز پیشنهاد دهد.

---

4️⃣ AVD Mass And Volume Calculator

نرم‌افزاری قدرتمند برای محاسبه حجم و جرم اجسام سه‌بعدی از جمله انواع مخازن آب و تانکرها. این ابزار بیشتر مناسب مهندسان، طراحان صنعتی و تولیدکنندگان است.

---

5️⃣ Zhitov Tank Calculator

یک ابزار آنلاین بین‌المللی که با رابط کاربری ساده و زبان فارسی، امکان محاسبه حجم انواع مخازن را فراهم می‌کند. کافی‌ست شکل مخزن را انتخاب کرده و ابعاد را وارد کنید تا حجم بلافاصله محاسبه شود.

سؤالات متداول 

1️⃣ آیا فرمول محاسبه حجم مخزن برای آب و گازوئیل متفاوت است؟

این پرسش یکی از پرتکرارترین پرسش ها است :خیر ✅. فرمول محاسبه حجم برای همه مایعات یکسان است؛ تفاوت اصلی در چگالی (وزن مخصوص) مایع است. برای مثال، حجم یک مخزن آب و گازوئیل یکسان محاسبه می‌شود، اما وزن مایع داخل آن متفاوت خواهد بود.

---

2️⃣ حجم اسمی، واقعی و قابل استفاده مخزن چه تفاوتی دارند؟

• ظرفیت اسمی همان حجمی است که شرکت سازنده اعلام می‌کند و معادل پر شدن کامل تا لبه است.

• ظرفیت واقعی حجمی است که واقعاً در مخزن جا می‌گیرد و معمولاً کمی کمتر از ظرفیت اسمی است.

• ظرفیت قابل استفاده مقدار آبی است که می‌توان از مخزن برداشت کرد و معمولاً به دلیل وجود فضای بالا و پایین شناور، کمتر از حجم واقعی است.

---

3️⃣ چه عواملی در تعیین حجم مناسب مخزن آب تأثیرگذارند؟

مهم‌ترین عوامل شامل تعداد مصرف‌کنندگان، میزان مصرف روزانه، تعداد روزهای ذخیره، نوع کاربری (خانگی، کشاورزی یا صنعتی)، فشار آب شهری، فضای نصب و نیاز به ذخیره اضطراری هستند. مجموع این موارد تعیین می‌کند چه ظرفیتی برای ساختمان یا پروژه شما مناسب است.

---

4️⃣ آیا می‌توان حجم پرشده مخزن را بدون تخلیه محاسبه کرد؟

بله ✅. با استفاده از فرمول ارتفاع پرشدگی یا ابزارهای آنلاین محاسبه‌گر حجم، می‌توان با وارد کردن ارتفاع فعلی سطح مایع، حجم پرشده را به‌صورت دقیق محاسبه کرد—مخصوصاً در مخازن استوانه‌ای افقی که فرمول خاصی دارند.

---

5️⃣ آیا نرم‌افزار یا ابزار محاسبه حجم مخزن آب وجود دارد؟

بله. امروزه ابزارهای آنلاین و نرم‌افزارهای دقیقی برای این کار وجود دارند. کافی‌ست نوع مخزن (افقی، عمودی یا مکعبی) را انتخاب کرده و ابعاد را وارد کنید تا حجم کل و حجم پرشده در چند ثانیه محاسبه شود. برای مثال ابزار آنلاین Zhitov یکی از گزینه‌های رایج است.

---

6️⃣ چه زمانی باید حجم مخزن بزرگ‌تر از نیاز روزانه انتخاب شود؟

در مناطق با افت فشار یا قطعی مکرر آب، ساختمان‌های چندطبقه، بیمارستان‌ها، برج‌ها یا پروژه‌هایی که نیاز به ذخیره اضطراری و سیستم آتش‌نشانی دارند، ظرفیت مخزن باید بیشتر از مصرف روزانه انتخاب شود تا در شرایط بحرانی نیز تأمین آب برقرار بماند.

بهترین و سریع‌ترین روش محاسبه حجم آب داخل تانکر چیست؟

✅ بدون شک استفاده از محاسبه‌گر آنلاین حجم مخزن که در ابتدای این مقاله قرار داده‌ایم، سریع‌ترین و دقیق‌ترین روش است.

کافی‌ست نوع تانکر (استوانه‌ای افقی، عمودی یا مکعبی) را انتخاب کرده و ابعاد مورد نظر مانند طول، عرض، ارتفاع یا قطر را وارد کنید. این ابزار در کمتر از چند ثانیه، حجم کل و حتی حجم پرشده مایع در سطح فعلی را محاسبه می‌کند.

این روش نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود، بلکه خطاهای محاسبات دستی را به حداقل می‌رساند و دقتی در حد ابزارهای مهندسی ارائه می‌دهد.